ورود به بازارهای بین‌المللی یا ارائهٔ نسخه‌های چندزبانه از صفحات وب، بدون پیاده‌سازی درست hreflang می‌تواند به نمایش نسخهٔ نادرست صفحه در نتایج جست‌وجو منجر شود. این مطلب با نگاهی کاربردی و متناسب با نیاز کسب‌وکارهای ایرانی، رایج‌ترین خطاها و روش حسابرسی (Audit) تنظیمات بین‌المللی را پوشش می‌دهد.
hreflang چیست و چرا مهم است؟
hreflang یک ویژگی است که به موتورهای جست‌وجو می‌گوید هر صفحه برای کدام زبان و/یا کشور هدف‌گذاری شده است. وقتی یک محصول/خدمت را برای چند منطقه (مثلاً ایران، آلمان یا امارات) ارائه می‌کنید، برچسب‌های درست hreflang کمک می‌کنند هر کاربر نسخهٔ مناسب خود را ببیند.
- خودارجاع (Self-referencing): هر صفحه باید به نسخهٔ خودش نیز اشاره کند.
- دوسویه (Bi-directional): اگر صفحهٔ الف به صفحهٔ ب اشاره می‌کند، صفحهٔ ب هم باید به صفحهٔ الف اشاره کند.
- محل قرارگیری درست: برچسب‌ها را یا در head صفحات قرار دهید یا در XML Sitemap. از تکرار ناسازگار در هر دو محل پرهیز کنید.
نمونهٔ پیاده‌سازی درست (نمای ساده)
در یک سناریوی ساده، دو صفحهٔ هم‌ارز برای یک محصول داریم؛ یکی ویژهٔ انگلیسیِ ایالات متحده و دیگری ویژهٔ انگلیسیِ بریتانیا. هر کدام باید به خودش و دیگری اشاره کند و Canonical خودشان باشند.
| URL | hreflang | Canonical | نکته |
|---|---|---|---|
| https://example.com/us/product | en-us و en-gb | https://example.com/us/product | ارجاع به خود و هم‌ارز بریتانیا |
| https://example.com/uk/product | en-gb و en-us | https://example.com/uk/product | ارجاع به خود و هم‌ارز ایالات متحده |
اشتباهات رایج در hreflang
۱) نبودن بازگشت (Return) یا ارجاعات ناقص
فقط اشارهٔ صفحهٔ الف به ب کافی نیست؛ ب هم باید به الف برگردد. هر عضو مجموعه باید به تمام اعضا (ازجمله خودش) اشاره کند.
۲) کدهای زبان/کشور نامعتبر
استفاده از کدهای نادرست مانند «en-uk» به‌جای «en-gb» باعث می‌شود برچسب نادیده گرفته شود. از قالب‌های استاندارد برای زبان و کشور استفاده کنید.
۳) تعارض با Canonical، تگ noindex یا وضعیت‌های غیر ۲۰۰
اگر صفحهٔ هدف در Canonical به آدرس دیگری اشاره کند، یا URL معرفی‌شده ۴۰۴/۳۰۱ باشد، یا noindex داشته باشد، سیگنال‌ها با هم تضاد پیدا می‌کنند و موتور جست‌وجو به hreflang بی‌اعتماد می‌شود.
۴) ناقص بودن مجموعهٔ هم‌ارزها
وقتی چند نسخهٔ جایگزین دارید ولی همه را در مجموعهٔ hreflang نمی‌آورید، به موتور جست‌وجو عملاً نمی‌گویید این صفحات یک «ست» هستند.
۵) استفادهٔ نادرست از x-default
x-default باید نسخهٔ «پیش‌فرضِ عمومی» باشد؛ نه صفحه‌ای بسیار محلی. این نسخه نیز باید ۲۰۰ برگرداند و Canonical خودش باشد.
۶) تعارض بین Head و Sitemap
وجود برچسب در هر دو محل اشکال ندارد؛ اما اگر ناسازگار باشند، خطا می‌سازند. برای ساده‌سازی اشکال‌زدایی، یکی را انتخاب کنید و همان را بی‌نقص نگه دارید.
مسائل فراتر از برچسب‌ها
۱) ساختار سایت نامنظم
انتخاب زیردامنه، زیرپوشه یا دامنهٔ جداگانه هر کدام پذیرفتنی است، اما باید در کل سایت یکدست بماند. یکنواختی ساختار، فهم کاربر و خزنده را ساده می‌کند.
۲) ترجمهٔ صرفاً سمت کاربر
اگر متن‌ها با جاوااسکریپت پس از بارگذاری جایگزین شوند، ممکن است موتور جست‌وجو نسخهٔ اصلی را ببیند. نسخهٔ ترجمه‌شده را از همان بارگذاری اول در DOM در دسترس بگذارید.
۳) صفحه‌های دورگه یا ترجمهٔ بی‌کیفیت
ترکیب ناهمگون زبان‌ها (مثلاً محتوای اصلی ترجمه شده اما منو و فوتر نه) هم تجربهٔ کاربر را خراب می‌کند و هم ارتباط زبانی صفحه را کم‌رنگ می‌سازد. ترجمهٔ دقیق و کامل امتیاز می‌آورد.
راهنمای حسابرسی (Audit) عملی
گام‌های پیشنهادی
- تحلیل ترافیک و رفتار کاربر: بررسی کنید کاربران هر کشور به نسخهٔ درست هدایت می‌شوند یا خیر. نرخ پرش غیرعادی یا الگوهای ناهمخوان می‌تواند نشانۀ نمایش نسخهٔ نادرست باشد.
- اعتبارسنجی دستی صفحات کلیدی: چند صفحهٔ مهم را انتخاب کنید و برچسب‌هایشان را بررسی کنید: خودارجاع، دوسویه، و اشاره به URLهای سالم و هم‌خوان با Canonical.
- بازبینی XML Sitemap: اگر در نقشهٔ سایت هم hreflang دارید، با نسخهٔ موجود در head تطبیق دهید. هر تفاوتی را برطرف کنید.
- خزیدن خودکار: با یک خزندهٔ داخلی یا اسکریپت ساده، وضعیت کدهای زبان/کشور، پاسخ ۲۰۰، نبودِ noindex و هم‌سویی Canonical را برای مجموعه‌ها بررسی کنید.
- کنترل یکپارچگی ساختار: مسیرها/زیردامنه‌ها را برای هر زبان/کشور هماهنگ کنید و ریدایرکت‌های ناخواسته را حذف کنید.
چک‌لیست سریع رفع اشکال
- برای هر صفحه: یک Canonical خودارجاع + همهٔ هم‌ارزها در hreflang.
- کدهای زبان/کشور طبق استاندارد و دقیق.
- هیچ URLی در مجموعه: ۴۰۴/۳۰۱/۳۰۲ یا noindex نباشد.
- اگر x-default دارید: عمومی، ۲۰۰ و Canonical خودش.
- قرارگیری برچسب‌ها: فقط در یک محل یا بدون تعارض بین head و Sitemap.
- ساختار واحد برای تمام زبان‌ها/کشورها و محتوای ترجمه‌شدهٔ کامل.
جمع‌بندی
پیاده‌سازی دقیق hreflang باعث می‌شود کاربران نسخهٔ درست صفحه را ببینند و سیگنال‌های بین‌المللی‌سازی سایت شما برای موتورهای جست‌وجو شفاف باشد. با دوری از خطاهای رایج و اجرای یک حسابرسی دوره‌ای، می‌توانید ریسک «نمایش نسخهٔ نادرست» را به حداقل برسانید و بازده محلی‌سازی را افزایش دهید.