در هفته‌های اخیر، نشانه‌های معناداری از افت دیدپذیری آمازون در نتایج ارگانیک بخش خرید گوگل مشاهده شده است. این روند ابتدا با یک افت گسترده آغاز شد و سپس به حذف کامل کارت‌های محصول آمازون از گریدهای ارگانیک منتهی شد. اگرچه هنوز علت قطعی مشخص نیست، اما دو تغییر مهم در استراتژی حضور آمازون در خرید گوگل، هم‌زمان با این دگرگونی رخ داده است.
چه اتفاقی افتاد؟
دو تصمیم کلیدی با این تغییر هم‌زمان شد: نخست، توقف تبلیغات پولی Shopping و دوم، ادغام هویت‌های فروشگاهی «Amazon»، «Amazon.com» و «Amazon.com – Seller» در یک حساب واحد با عنوان «Amazon». این تصمیم‌ها به‌نظر می‌رسد چگونگی و فراوانی نمایش کارت‌های محصولات آمازون را در نتایج ارگانیک خرید گوگل تحت تأثیر قرار داده باشد.
تأثیر کلی بر دیدپذیری
پیش از 25 جولای، حضور آمازون در کارت‌های ارگانیک محصول بسیار پررنگ بود. پس از تغییرات یادشده، مقیاس حضور به‌طور محسوسی کاهش یافت.
| شاخص | قبل از 25 جولای | بعد از تغییر | تغییر خالص |
|---|---|---|---|
| تعداد کارت‌های محصول ارگانیک | 428,984 | 294,983 | -134,001 (افت 31%) |
- جمع‌بندی کوتاه: افت شدید نشان می‌دهد مسأله فراتر از «همگرایی نام برند» است و احتمالاً اثر عملیاتی/فنی بر عرضه و ایندکس کارت‌ها داشته است.
تغییرات در سطح دسته‌بندی‌ها
کاهش دیدپذیری به‌طور یکنواخت رخ نداد؛ برخی عمودی‌ها ضربه شدیدتری خوردند. پوشاک بیشترین افت را تجربه کرد و سپس لوازم خانگی و لپ‌تاپ‌ها در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
| دسته | قبل | بعد | تغییر درصدی |
|---|---|---|---|
| پوشاک | 31,852 | 13,632 | -57% |
| پوشاک (زیرمجموعه) | 6,932 | 3,029 | -56% |
| پوشاک (زیرمجموعه) | 4,571 | 1,804 | -60% |
| پوشاک (زیرمجموعه) | 4,503 | 1,859 | -59% |
| لوازم خانگی | 133,717 | 73,833 | -45% |
| لپ‌تاپ | 30,520 | 19,615 | -36% |
| مبلمان فضای باز | 58,416 | 41,995 | -28% |
| ملزومات اداری | 12,510 | 9,786 | -22% |
| علمی و فناوری | 58,880 | 50,666 | -14% |
| سازه‌ها | 6,241 | 4,229 | -32% |
| لاستیک | 3,063 | 2,609 | -15% |
| دکوراسیون داخلی | 23,634 | 19,789 | -16% |
| دکوراسیون داخلی (متغیر) | 6,626 | 5,926 | -11% |
چرا «پوشاک» بیشترین افت را دید؟
رقابت فصلی، تنوع بالای SKU و حساسیت به ویژگی‌هایی مانند سایزبندی و بازگشت کالا، این دسته را نسبت به نوسان‌های فید و هم‌خوانی داده با سیاست‌های گوگل آسیب‌پذیرتر می‌کند.
ادغام فروشگاه‌ها چه اثری داشت؟
پیش از 25 جولای، نمایش آمازون با سه برچسب فروشگاهی مجزا انجام می‌شد و در مجموع 428,984 کارت ارگانیک را پوشش می‌داد. پس از ادغام زیر یک نام واحد، پوشش به 294,980 کارت کاهش یافت. این گام اگرچه از منظر برندینگ ساده‌سازی است، اما می‌تواند به کاهش همپوشانی نتایج و از دست رفتن «چند حضور» در گریدها بینجامد.
امروز کجای کاریم؟
پس از افت اولیه، گزارش‌ها از حذف کامل کارت‌های ارگانیک آمازون در گریدهای محصول از تاریخ 18 آگوست حکایت دارد. هنوز روشن نیست این وضعیت موقتی است یا به یک «روال جدید» تبدیل می‌شود. سناریوهای محتمل شامل توقف یا تغییر در ارسال فید، محدودیت‌های فنی موقتی، یا بازتنظیم استراتژیک کانال‌هاست.
این تحول برای سئو و تجارت الکترونیک چه معنایی دارد؟
- فضای قفسه برای رقبا: خروج یک بازیگر بزرگ، «shelf space» ارگانیک را برای سایر فروشگاه‌ها آزاد می‌کند.
- اتکا به ساختار داده: کیفیت فید، دسته‌بندی، قیمت‌گذاری و در دسترس بودن موجودی نقش پررنگ‌تری در رتبه‌گیری گریدها پیدا می‌کند.
- ریسک تمرکز کانال: وابستگی شدید به یک کانال یا یک شناسه فروشگاهی می‌تواند شوک‌های ناگهانی ایجاد کند.
- اهمیت رصد گرید محصول: صرفاً دنبال کردن رتبه کلمات کافی نیست؛ share of shelf و چیدمان کارت‌ها حیاتی‌اند.
توصیه‌های عملی برای تیم‌های ایرانی
- ممیزی Merchant Center و فید: خطاهای ساختاری، دسته‌بندی نادرست و تضاد قیمت را برطرف کنید؛ فید غنی با شناسه‌های یکتا، GTIN و ویژگی‌های کامل ارائه دهید.
- تنوع کانالی: علاوه بر Shopping، روی نتایج ارگانیک سنتی، دیسکاوری و صفحات لندینگ مجهز به داده‌های ساختاریافته سرمایه‌گذاری کنید.
- بهینه‌سازی صفحه محصول: محتوای اصیل، تصاویر فشرده اما باکیفیت، نشانه‌گذاری Product و Offer، و موجودی به‌روز.
- پایش رقبا: تغییرات قیمت، پروموشن و دامنه پوشش SKU رقبا را در دسته‌های اصلی خود پایش کنید.
- مدیریت ریسک: در صورت ادغام یا تغییر هویت فروشگاهی، برنامه گذار مرحله‌ای و تست A/B برای کاهش افت ناگهانی تدوین کنید.
کدام شاخص‌ها را هر هفته بسنجیم؟
- Share of Shelf ارگانیک: درصد کارت‌هایی که برند/فروشگاه شما در گرید می‌گیرد.
- تعداد کارت‌های قابل مشاهده به‌ازای دسته: قبل/بعد از تغییرات فید.
- CTR کارت‌های گرید محصول و نرخ تبدیل لندینگ‌های محصول.
- پوشش موجودی و SLA ارسال: نرخ «موجود» در مقابل «ناموجود» و زمان ارسال.
- رقابت قیمتی: فاصله قیمت با میانگین بازار و اثر آن بر نمایش.
جمع‌بندی
افت و سپس حذف کارت‌های ارگانیک آمازون در خرید گوگل، توازن قوا در گریدهای محصول را دگرگون کرده است. حتی اگر این وضعیت موقتی باشد، یک درس روشن دارد: اتکا به یک پیکربندی یا یک هویت فروشگاهی، ریسک عملیاتی بالایی دارد. از منظر ایران، فروشگاه‌ها و صادرکنندگان آنلاین باید با فید دقیق، ساختار داده استاندارد، تنوع کانالی و پایش مستمر گرید محصول، سهم قفسه ارگانیک را تثبیت و توسعه دهند.