در یک به‌روزرسانی اخیر، بخشی از مستندات نشانه‌گذاری ساختاری که دیگر پشتیبانی نمی‌شوند حذف شد. اما به‌جای بازگرداندن پاسخ ۴۰۴، برخی از این آدرس‌ها با ریدایرکت ۳۰۱ به صفحه تغییرات ارجاع داده می‌شوند؛ صفحه‌ای که دوباره به همان لینک‌های حذف‌شده ارجاع می‌دهد. نتیجه؟ یک چرخه بی‌پایان که هم برای کاربر و هم برای خزنده‌ها آزاردهنده است.
چه اتفاقی افتاده است؟
صفحه‌های مربوط به انواعی از داده‌های ساختاری قدیمی مانند Course info، Estimated salary، Learning video، Vehicle listing و یک مورد از Special announcement از دسترس خارج شده‌اند. رفتار سامانه با این آدرس‌ها یکسان نیست: بعضی‌ها درست ۴۰۴ می‌دهند، اما بعضی دیگر با ۳۰۱ به صفحه‌ای ارجاع می‌دهند که خودش دوباره به همان لینک اولیه اشاره دارد؛ و این‌گونه، حلقه ایجاد می‌شود.
چرا این موضوع مسئله‌ساز است؟
- تجربه کاربری ضعیف: کاربر میان دو صفحه مدام جابه‌جا می‌شود و به مقصد نمی‌رسد.
- کاهش کارایی خزیدن: حلقه‌های ریدایرکت بودجهٔ خزیدن را هدر می‌دهند و می‌توانند ایندکس شدن بخش‌های مهم را به تأخیر بیندازند.
- سیگنال‌های متناقض: ۳۰۱ معمولاً به «جایگزین نزدیک» اشاره می‌کند؛ وقتی چنین جایگزینی وجود ندارد، پیام سئویی مخدوش می‌شود.
- خطر تشخیص اشتباه: این وضعیت «سافت ۴۰۴» نیست، اما از نگاه کارکردی شبیه صفحه‌ای است که وجود ندارد و کاربر را سرگردان می‌کند.
۳۰۱ در برابر ۴۰۴/۴۱۰؛ کِی و چرا؟
| کد وضعیت | کاربرد درست | ریسک‌ها در سناریوی حذف |
|---|---|---|
| ۳۰۱ (انتقال دائم) | وقتی صفحهٔ جایگزینِ هم‌معنا دارید (ادغام، تغییر مسیر دائمی، تغییر ساختار URL). | اگر مقصد مرتبط نباشد یا حلقه ایجاد شود، اتلاف بودجهٔ خزیدن و تضعیف سیگنال‌های ربط رخ می‌دهد. |
| ۴۰۴ (یافت نشد) | وقتی صفحه حذف شده و جایگزینی ندارد؛ طبیعی‌ترین پاسخ برای محتواهای بی‌سرانجام. | اگر لینک‌های داخلی اصلاح نشوند، تجربه کاربر بد می‌شود؛ اما برای موتور جستجو پیام روشنی است. |
| ۴۱۰ (حذف شده) | وقتی می‌خواهید صراحتاً بگویید محتوا «برای همیشه» حذف شده است. | در صورت استفادهٔ نادرست، ممکن است بیش از حد قاطع باشد و بازیابی را سخت کند. |
بهترین رویه‌ها برای حذف مستندات یا صفحات قدیمی
- تصمیم‌گیری دربارهٔ مقصد: اگر صفحهٔ جایگزینِ واقعاً مرتبط دارید، ۳۰۱ بدهید؛ اگر ندارید، ۴۰۴ یا ۴۱۰ منطقی‌تر است.
- اجتناب از حلقه و زنجیره: از بیش از یک ریدایرکت پیاپی پرهیز کنید و هرگونه حلقهٔ احتمالی را قبل از انتشار بررسی کنید.
- به‌روزرسانی لینک‌های داخلی: منوها، نقشهٔ سایت و متن‌ها را اصلاح کنید تا به مقصد درست اشاره کنند.
- صفحهٔ توضیح‌دهندهٔ شفاف: اگر لازم است، یک صفحهٔ توضیح (۲۰۰) بسازید که علت توقف پشتیبانی و مسیر جایگزین را روشن بیان کند، بدون ارجاع حلقه‌ای.
- مدیریت سئو: برای محتواهای لغوشده، اسکیما و متاتگ‌ها را به‌روز کنید و نقشهٔ سایت را هم‌راستا نگه دارید.
سناریوی پیشنهادی برای مستندات منسوخ
- برای هر نوع دادهٔ ساختاری، تعیین کنید آیا مستند جایگزین دارد یا نه.
- اگر دارد، ۳۰۱ مستقیم به آن؛ اگر ندارد، ۴۰۴/۴۱۰ + صفحهٔ راهنمای عمومی با لینک‌های مفید (بدون ارجاع چرخه‌ای).
- لینک‌های داخلی و نقشهٔ سایت را هم‌زمان به‌روزرسانی کنید.
- با یک ابزار بررسی هدر HTTP، پاسخ‌ها را آزمایش و از نبود حلقه اطمینان حاصل کنید.
چگونه حلقه‌های ریدایرکت را سریع پیدا کنیم؟
- سرعت بررسی هدرها: با درخواست HEAD، زنجیرهٔ Location را کنترل کنید.
- لاگ‌های سرور: الگوهای تکرارشوندهٔ درخواست/پاسخ را شناسایی کنید.
- پایش خودکار: سناریوهای حذف/انتقال را در تست‌های رگرسیونی بگنجانید.
نکته برای ناشران و تیم‌های فنی در ایران
در وب فارسی، حذف یا ادغام صفحات مستندات، صفحات محصول و مقالات قدیمی رایج است. برای حفظ اعتبار لینک‌ها و جلوگیری از هدررفت بودجهٔ خزیدن، همواره قبل از انتشار، مقصد ۳۰۱ را بررسی کنید و در نبود جایگزینِ واقعی، به‌جای ارجاع‌های حلقه‌ای، پاسخ ۴۰۴/۴۱۰ و یک صفحهٔ توضیح شفاف ارائه دهید.
جمع‌بندی
۳۰۱ ابزار قدرتمندی است، اما فقط وقتی مقصد واقعاً هم‌ارزش باشد. برای صفحات حذف‌شدهٔ بدون جانشین، ۴۰۴/۴۱۰ پیام دقیق‌تری به کاربر و خزنده می‌دهد. حلقه‌های ریدایرکت، چه ناخواسته چه از سر سهو، باید حذف شوند تا مسیر دسترسی و ایندکس‌پذیری شفاف بماند.